Algoritmisch management voorbij de platformeconomie

In de platformeconomie worden in veel verschillende processen algoritmes gebruikt. Denk aan selecteren, matchen, aansturen, controleren en prijsstelling. Zeker bij gig platforms met on demand transacties (voornamelijk: taxi en bezorging) is de impact van algoritmes het grootst, aangezien de dienst terplekke moet worden uitgevoerd. Omdat de marges per klus zo klein zijn, is volledige automatisering de enige manier om op een dergelijke transactie geen verlies te maken.

Hoewel deze impact van technologie op werkende een van de grote zaken is wat platformen 'nieuw' maken, is hier nog te weinig discussie over. Hoewel natuurlijk in de onlangs aangenomen Platformwork Directive ook passages over deze technologie zijn opgenomen. Dat gebrek aan aandacht is vreemd, omdat het algemeen bekend is dat technologie die in de platformeconomie 'ontstaat' uiteindelijk ook breder in de (arbeids)markt zal worden ingezet. Ik zie de platformeconomie dan ook als een grote proeftuin voor nieuwe technologieën. Het is een gemiste kans dat vertegenwoordigers en beleidsmakers dit nog bijna niet (willen) zien, aangezien dit ook gelijk een proeftuin kan zijn om nieuw beleid in te testen en het maatschappelijke debat aan te gaan wat wel en niet wenselijk is.

Recente publicaties

Een recente interessante casus over de impact van technologie (en gamification) lees je in het stuk "This delivery app takes away health insurance when workers don’t meet quotas".

Daarom was ik ook zo blij met het onlangs gepubliceerde Rathenau rapport "Eigen ritme of algoritme? - Een verkenning van algoritmisch management voorbij de platformeconomie".

Uit het rapport: "Algoritmisch management is een bekend fenomeen uit de platformeconomie. Simpel gezegd houdt het een volledige automatisering van managementtaken in. Onderdelen van algoritmisch management steken echter steeds vaker ook de kop op bij ‘reguliere’ organisaties – organisaties waar mensen via een arbeidscontact in loondienst zijn. Doordat steeds meer processen (deels) digitaal worden uitgevoerd, krijgen organisaties de beschikking over grote hoeveelheden data die managers kunnen gebruiken voor het controleren, beoordelen en aansturen van werkenden. Uit studies naar de betekenis van algoritmisch management voor werkenden in de platformeconomie blijkt dat dergelijke aansturing van werkenden ingrijpende gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van arbeid. De impact van algoritmisch management buiten de platformeconomie is echter veel minder onderzocht. In deze publicatie slaan het Rathenau Instituut en TNO de handen ineen om te verkennen hoe algoritmisch management kan worden begrepen in de context van reguliere organisaties: welke vormen van algoritmisch management daar worden ingezet en wat de impact hiervan kan zijn op zowel werknemers als organisaties."

Een aantal interessante inzichten uit het rapport:

• De belangrijkste verwachting die organisaties hebben van algoritmisch management is echter het vergroten van de productiviteit en efficiëntie;
• 28% van de Nederlandse werknemers geeft aan het afgelopen jaar meer controle te ervaren als gevolg van nieuwe technologie op de werkvloer;
• De groep werknemers die meer controle door technologie ervaart, ervaart ook minder autonomie, meer werkdruk en meer burn-outklachten;
• Werknemers die meer controle door technologie ervaren, rapporteren ook vaker een lagere productiviteit, wat tegen de verwachting van de organisaties die deze technologie inzetten is;
• Wanneer digitale systemen de activiteiten van werknemers tot in detail voorschrijven, kan dit ten koste gaan van de autonomie van werknemers en resulteren in hoge mentale belasting. Tevens kan het negatief uitpakken voor de ervaren sociale steun doordat er geen tijd meer is voor informeel contact met een collega en omdat het contact met de manager afneemt door de automatisering van managementtaken.
• We constateren echter dat algoritmisch management ook een positieve impact kan hebben op de kwaliteit van arbeid, zonder dat dit ten koste hoeft te gaan van de productiviteit. Zo zagen we in onze praktijkverkenning dat de technologie positief kan uitpakken voor de ervaren autonomie, moeilijkheidsgraad en de sociale en functionele steun wanneer deze wordt ingezet om werknemers te ondersteunen. Het werk van mensen kan daardoor makkelijker en prettiger worden.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de nieuwsbrief van Martijn Arets.