CompetentNL: op weg naar één skillstaal voor arbeidsmarkt en onderwijs

De ideale match op de arbeidsmarkt ontstaat niet alleen door te kijken naar iemands curriculum vitae. De skills van een kandidaat zijn minstens zo belangrijk, of misschien wel belangrijker. Juist door op basis van skills werknemers aan werkgevers te koppelen kunnen we betere matches te maken. En door de koppeling met opleidingen kan je zien welke onderdelen van een opleiding je nodig hebt voor de overstap naar een ander beroep of een andere functie.

Een belangrijke voorwaarde is wel dat we allemaal hetzelfde verstaan onder skills. Oftewel, we hebben een gemeenschappelijke ‘skillstaal’ nodig. Er zijn nu verschillende skills-talen, maar het ontbreekt aan een nationale, open en gemeenschappelijke taal voor alle partijen op de arbeidsmarkt en in het (beroeps-) onderwijs. Deze taal wordt op dit moment ontwikkeld: CompetentNL.

Een skillspaspoort en andere skills-initiatieven: alternatief voor cv?

Een skillspaspoort is niet alleen een opsomming van banen en opleidingen, maar een digitaal document dat veel rijker is. Want in een skillspaspoort verzamel je tijdens je hele loopbaan ál je vaardigheden. Een aantal skillspaspoorten kunnen laten zien welke skills je in huis hebt en welke je nog verder kunt ontwikkelen. Daarmee faciliteert een skillspaspoort een Leven Lang Ontwikkelen.

“Zo hebben Schiphol – maar ook andere bedrijven - al een test gedaan met een skillspaspoort voor werknemers. En er zijn nog veel meer skills-initiatieven waarbij gemeenten, onderwijs en bedrijven betrokken zijn”, zegt Hilde de Boer, coördinerend programmamanager van CompetentNL.

Het skillspaspoort kan niet zonder een skillstaal, zodat we allemaal dezelfde taal en definities van skills gaan spreken. Deze taal is voor Nederland nu in ontwikkeling. CompetentNL is een gigantische database, waarin de skills van alle beroepen en alle mbo-opleidingen worden beschreven en gekoppeld.

Skills als brede verzamelterm: beroeps- en vakvaardigheden, kennis en kwaliteiten.

Waarom is CompetentNL alleen gekoppeld aan de mbo-opleidingen in Nederland?

“Het mbo heeft een heel goed georganiseerde kwalificatiestructuur. Daarin staat wat een mbo-student moet kunnen en kennen voor een diploma. Dit is dus een goede start om skills die nodig zijn voor beroepen te koppelen aan opleidingen. Bovendien vinden mensen in het mbo – in tegenstelling tot in het hoger onderwijs - vaker eerst een baan die in lijn ligt met hun opleiding. Bij een volgende stap in hun loopbaan, komt de vraag op hoe hun opleiding en wat zij geleerd hebben in hun werk toepasbaar is in een ander beroep. We starten dus met het mbo, maar verkennen ook al wel hoe we later ook het hoger onderwijs kunnen laten aansluiten op CompetentNL.” 

Om alle skills bij elkaar te brengen, werken SBB, UWV, CBS en TNO samen in opdracht van de ministeries van SZW en OCW. Samen ontwikkelen ze één gemeenschappelijke skillstaal.

Hoe gaan jullie te werk?

“Het is een enorm monnikenwerk. Ga maar na: we moeten álle skills van de opleidingen en beroepen in kaart brengen. En we leggen ook de verbanden tussen die beroepen, opleidingen en skills. Daarnaast is de arbeidsmarkt dynamisch, beroepen ontwikkelen zich continu. CompetentNL blijft dus volop in ontwikkeling zodat het ook in de toekomst actueel blijft.”

Klinkt als een flinke klus, kan dat niet met hulp van AI?

“AI moet eerst input krijgen van mensen voor het kan gaan leren. Het leveren van al die informatie gaat dus nu nog allemaal handmatig. Naarmate we de database meer gevuld hebben zal het algoritme deze taak kunnen overnemen. Op basis van arbeidsmarktgegevens zal het algoritme dan suggesties doen aan de database: de ‘skills-recommender’. Daarvoor worden vacaturedata van het UWV en andere bronnen gebruikt. Het zal wel altijd een hybride vorm van AI blijven. Dus de AI doet suggesties voor het toevoegen van nieuwe vaardigheden, die vervolgens nog gevalideerd moeten worden door een persoon.”

In België bestaat al een tijd Competent. Hoe komt het dat onze zuiderburen al verder zijn?

“Competent - de Vlaamse skills-standaard - is onze inspiratiebron. Maar deze skills-standaard sluit niet helemaal aan op de Nederlandse situatie. Door een verschil in opleidingen en arbeidsmarkt in Nederland, maar ook door een verschil in taalgebruik. Wel komt er een koppeling met deze Vlaamse standaard. Én er komt een koppeling met de Europese skillstaal: ESCO en het Amerikaanse: O*NET. We zijn later begonnen, maar we zijn nu wel bezig met een taal die rijker is en beter aansluit bij de situatie in Nederland.”

In welke fase van de ontwikkeling zitten jullie nu?

“De eerste fase was de marktverkenningsfase. Hierin hebben we gesproken met allerlei betrokkenen die gebruik willen gaan maken van de skillstaal of van een skillstoepassing die aansluit op CompetentNL. Circa 240 marktpartijen hebben ons verteld wat zij van CompetentNL verwachten.”

“De verkenning heeft ook aardig wat initiatieven opgeleverd die interesse hebben om delen van CompetentNL te testen in de praktijk. In de tweede fase kunnen we met zes van deze initiatieven pilots uitvoeren om de skillstaal verder te ontwikkelen.”

Dit zijn allemaal nog losse initiatieven. Hoe breng je die bij elkaar? En hoe zorg je dat ze niet langs elkaar werken?

“Ja, dat is nu de uitdaging. Die proberen we aan elkaar te koppelen. De meeste initiatieven beperken zich nu nog tot een bepaalde branche of regio. We willen niet vanuit de overheid een bepaalde skillstoepassing voorschrijven. Met een gemeenschappelijke skillstaal kunnen deze initiatieven met elkaar communiceren én kunnen we opschalen naar een landelijk niveau.”

Je moet er zeker van zijn dat denken in skills de oplossing is voor arbeidsmarktproblemen in Nederland.

“We hebben voldoende onderzoek dat laat zien dat een op skills gerichte arbeidsmarkt nodig is om vraag en aanbod beter op elkaar aan te laten sluiten. En het kunnen laten zien van je skills, neemt drempels weg om jezelf verder ontwikkelen, omdat je niet nog eens een volledige opleiding hoeft te doen.

Maar er is meer nodig om het skillsdenken tot een succes te maken: Mensen zelf moeten er ook de voordelen van inzien. Het creëren van één landelijke verbindende skillstaal is onderdeel van het overheidsthema Leven Lang Ontwikkelen. Dus met CompetentNL ondersteunen we deze bredere ontwikkeling op de arbeidsmarkt en in het onderwijs.”

Kunnen we zelf al testen hoe het werkt?

“Er is een dashboard Skills ontwikkeld door UWV en SBB. Het laat overlap zien tussen beroepen en vaardigheden. Zo kun je zien voor hoeveel procent je skills met een beroep of opleiding overeenkomen en welke skills je nog nodig hebt om over te stappen naar een ander beroep.”

En de komende maanden testen we CompetentNL in een aantal pilots. Binnenkort start de aanmeldprocedure via onze website. Voor de zomer gaan we met de geselecteerde pilotpartijen aan de slag om die experimenten concreet vorm te geven.

De pilots lopen tot in 2024 en leiden tot een basisversie (een MVP, Minimum Viable Product). En uiteindelijk komt daaruit de eerste volledige versie van CompetentNL die eind 2025 beschikbaar moet zijn voor heel Nederland. Dan kunnen partijen CompetentNL gebruiken voor hun eigen applicatie of dienstverlening.”