Bereid je voor! Zo beïnvloedt technologie de toekomst van werk

Hoe verandert technologie de toekomst van werk? Dat vertelde ‘professioneel toekomstverkenner’ Amy Webb tijdens het Amerikaanse mediafestival South by Southwest (SXSW). Tijdens dit festival presenteerde zij haar jaarlijkse trendrapport. Traditiegetrouw was de presentatie razend populair: de zaal was propvol en er werden zelfs bezoekers weggestuurd.

Strategisch plannen

Webb is geen typische trendwatcher: haar kijkje in de toekomst is gebaseerd op uitgebreid objectief onderzoek naar maatschappelijke en technische ontwikkelingen. Met haar bedrijf The Future Institute helpt ze Fortune-500-bedrijven en overheden plannen te maken voor de toekomst.

Het jaarlijkse trendrapport is een lijst van 600 ontwikkelingen in de samenleving. Sommige ontwikkelingen zijn nieuw, andere trends staan al een paar jaar in de lijst. Op basis daarvan denkt zij diverse scenario’s uit die ondernemers gebruiken om zich voor te bereiden op wat er komen gaat.

Onverwachte gebeurtenissen

“Deze trends zijn handvatten om strategisch te plannen”, zegt Webb. “Ze helpen bedrijfsleiders en overheden op andere manieren naar de toekomst te kijken. Het doel van het rapport is inzicht geven in een andere realiteit. Als je openstaat voor een wereld die er anders uitziet dan je gewend bent, kun je je voorbereiden en sneller aanpassen.”

Als je openstaat voor een wereld die er anders uitziet dan je gewend bent, kun je je sneller aanpassen.

Zes voorspellingen in het Future Today Institute’s 2022 Tech Trends Report gaan specifiek over de toekomst van werk. Webb verwacht dat deze ontwikkelingen een grote rol zullen spelen: 

1. Groei van de platformeconomie

Freelanceplatformen groeiden flink tijdens de coronacrisis, zowel marktplaatsen om freelancers te vinden als platformen om effectiever samen te werken op afstand. Het aantal apps groeide en er werd fors geïnvesteerd. Webb verwacht dat deze ontwikkeling in de toekomst alleen nog maar meer invloed zal hebben op de wereld van werk.

Een paar interessante voorbeelden:

• Turing: via dit platform kun je teams softwareontwikkelaars uit de hele wereld inhuren. Zij gaan op afstand voor je aan de slag. Het platform koppelt je aan geschikte kandidaten via kunstmatige intelligentie en belooft ook nog eens dat alle contracten aan wet- en regelgeving voldoen.
• Remote: een platform dat onboarding en betaling regelt voor kenniswerkers die op afstand werken.
• Teamflow: ook wel 'het metaverse voor werk'. Met dit platform bouw je een virtueel kantoor en werk je op afstand samen met collega's zoals je dat in het echt zou doen. Het moet voelen als een echte werkplek, je kunt bijvoorbeeld alleen de stemmen horen van collega's die met hun avatar bij de jouwe in de buurt staan. Dit moet spontaniteit en betere samenwerking bevorderen. Vergelijkbare voorbeelden zijn Gather (ook voor familiefeestjes) en Wonder (speciaal voor virtuele evenementen).

Met Teamflow bouw je een virtueel kantoor. De software werkt met andere bekende apps, zoals Google Docs en Trello.

2. Opkomst van werken op afstand

Steeds meer moderne werk- en opdrachtgevers hebben speciaal beleid voor teamleden die op afstand werken. Bedrijven als Spotify en Twitter geven werknemers totale flexibiliteit: zij mogen werken waar en wanneer zij willen. Zelfs ambtenaren van de Amerikaanse overheid mogen tegenwoordig werken op afstand. Veel werkgevers streven naar een hybride model: deels vanuit huis, deels op kantoor. Dat blijkt ook uit onderzoek van internationaal inhuurspecialist CXC.

Tijd- en locatieonafhankelijk samenwerken heeft voordelen: bedrijven kunnen werknemers en zzp’ers aantrekken uit de hele wereld, het vergroot seksegelijkheid op de arbeidsmarkt en het verbetert de kwaliteit van leven. Werken op afstand biedt werkenden namelijk meer flexibiliteit en autonomie. Dat maakt de arbeidsmarkt toegankelijker voor bijvoorbeeld vrouwen, die een carrière makkelijker kunnen combineren met hun gezin. Voor werkgevers is reisafstand geen beperking meer in hun zoektocht naar personeel. Minder woon-werkverkeer is ook goed nieuws voor het milieu.

De voorwaarden? Om op afstand werken te stimuleren, moeten bedrijven en overheden regels en beleid veranderen. Er is namelijk nog veel onduidelijk als het gaat om wetgeving rondom op afstand werken. Er zijn ook risico’s. Deze trend kan maatschappelijke verschillen vergroten, omdat werken op afstand een privilege is voor mensen met een kantoorbaan.

3. Digitale toegankelijkheid

Over privileges gesproken: digitaal werken wordt steeds gangbaarder, terwijl computers, smartphones en andere digitale middelen lang niet voor iedereen bruikbaar zijn. In 2030 hebben meer dan 2 miljard mensen extra ondersteuning nodig om te werken met digitale technologie (World Health Organization). Denk bijvoorbeeld aan mensen met een handicap. Maar zoals het er nu uitziet, is zulke ondersteunende techniek straks voor slechts 10% van hen beschikbaar.

Er is dus meer ontwikkeling nodig om te zorgen dat iedereen mee kan doen. Hoewel grote techbedrijven steeds meer aandacht besteden aan toegankelijkheid van hun platformen, komt de meeste innovatie op dit moment van kleine start-ups.

Hoe zit dat in Nederland? Bekijk het webinar Wet digitale toegankelijkheid voor iedereen bruikbare systemen

4. Cyberrisico’s van werken op afstand

Werken op afstand brengt cyberrisico's met zich mee. Netwerken thuis of in een koffiezaak zijn vaak minder goed beveiligd en dat weten criminelen. Uit een enquête van Deloitte uit 2021 blijkt dat 25% van de medewerkers meer spam en phishing mails ontvangen in hun zakelijke inbox dan voor de coronacrisis. Zo'n 74% van de organisaties wijt cyberaanvallen aan de kwetsbaarheden van werken op afstand (bron: Tenable, 2021).

Webb verwacht dat cybercriminelen zich alleen maar meer zullen richten op mensen die op afstand werken. Voor ondernemers is het belangrijk om maatregelen te nemen. Je kunt risico's beperken met verplichte tweestapsverificatie voor inlogs, anti-malwaresoftware en betere privacyinstellingen op het thuisnetwerk. Werk je met heel gevoelige data? Investeer dan in een professionele veiligheidscheck bij jou en je werknemers thuis.

Je kunt ook een bedrijfsverzekering afsluiten tegen cyberrisico's. Nederlandse voorbeelden zijn Cyberclear by Hiscox en Alicia Benefits (speciaal voor zzp’ers). Beursanalisten verwachten dat de markt voor dit soort cyberverzekeringen de komende jaren fors zal groeien.

5. Nieuwe verdienmodellen voor zelfstandige makers

Momenteel is online content maken op social media een fulltimebaan voor ongeveer 2 miljoen mensen. Deze zelfstandige makers verdienen geld via platformen zoals TikTok, Snapchat en Twitch. Steeds vaker bestaat het grootste deel van hun inkomsten uit donaties, fooien en abonnementen.

Het zijn niet alleen de stereotype mode-influencers, maar ook podcastmakers, cartoonisten of onderzoeksjournalisten. Zij krijgen inkomsten voor hun werk via Patreon of het Nederlandse alternatief Petje Af. In verschillende sectoren experimenteren (zelfstandig) ondernemers met zulke donatie- of ‘betaal-wat-je-wilt’-systemen, schreef ZiPconomy twee jaar geleden al. Met succes: in 2021 gaven fans wereldwijd in meer dan 6 miljard euro uit via sociale platformen.

Het voordeel? Makers zijn minder afhankelijk van grote opdrachtgevers of sponsors. Toch kan ook deze trend ongelijkheid vergroten. Op YouTube krijgen makers bijvoorbeeld netto maar een paar euro per 1000 views. En slechts 10% van alle Twitch-gebruikers kan geld verdienen, omdat zij aan specifieke eisen moeten voldoen.

6. Focus op skills en platformen voor talentontwikkeling

Bedrijven zetten in op HR-tools voor interne mobiliteit, samenwerking en talentontwikkeling. Vooral bijscholing via platformen neemt een vlucht. Werkgevers zetten in op talentontwikkeling om personeel aan te trekken en te behouden. Bovendien is het essentieel om bij te blijven bij de laatste technologische ontwikkelingen.

In Nederland geeft Unilever het goede voorbeeld met een 'talent marketplace' via platform Gloat. Dat platform wordt ook gebruikt door andere grote bedrijven zoals Schneider Electric en ADP. Het doel: meer mobiliteit en flexibiliteit binnen de organisatie. De focus ligt op de skills en motivaties van medewerkers, niet op hun functietitels. Lees meer over dit project.

Benieuwd naar de rest van de trends? Download het rapport of bekijk Amy Webb’s volledige presentatie online.